KIRKKİLİT / EQUISETUM ARVENSE
Kırkkilit (Equisetum arvense), Atkuyruğu Otu, Zemberekotu, Çamotu,
Kırkboğum, Tilkikuyruğu Otu ve Katırkuyruğu Otu olarak da tanınır. İlkbahar
başlangıcında, derinlere kök salmış olan köksaptan, önce spor taşıyıcı
kahverengi başak sapları çıkar. Düzgün yapılı küçük çam ağaçlarını andıran
yeşil yaz kuyruğu ise daha sonra çıkar. Çok yıllık, otsu ve çiçeksiz
bitkilerdir. Gövdesi silindir biçiminde, dallı veya dalsız, yeşil veya
esmer-yeşil renkli, sert ve içi boştur. Yaprakları çok küçük, pul biçiminde ve sivri uçludur. Spor
ile çoğalırlar. Spor keseleri verimli gövdelerinin uçlarında başak şeklinde
toplanmışlardır. Türkiye'de 7 kadar türü yetişmektedir. Saponin, %60-70 silisilik asit (Silica),
potasyum tuzları, tanen alkaloitler
içerir. Toplanacak bitkiler, 25-60 cm boyunda ve sapı ince (3-6 mm
civarında) olan türlerdir (Equisetum arvense) ve nemli topraklardan, tarla
aralarından ve dere kıyılandan toplanır.
Kırıkilit Otu Mayıs-Haziran döneminde, henüz canlı yeşil rengini
korurken, sapın toprağa yakın bölümünden kesilir ve demetler halinde gölge ve
havadar bir yere asılarak kurumaya bırakılır. İğne yapraklar gövdeden kolayca
ayrıldığında kuruma tamamlanmış olur.
Kullanım Biçimleri:
Çay Hazırlamak: Bir tatlı kaşığı kurutulmuş
ve ince kıyılmış bitki (ince saplı olan 3-6 mm), orta boy bir su bardağı dolusu
kaynar suyla demlenir, üstü kapalı olarak 10-15 dakika demlendikten sonra
süzülür. Günde 2-4 bardak çay aç karnına veya öğün aralarında soğutulmadan
içilebilir.
Oturma Banyoları: 200 gr taze bitki veya 100
gr kurutulmuş bitki, akşamdan 3-4 litre suya yatırılır. Ertesi gün kaynama
derecisine kadar ısıtılır ve süzüldükten sonra küvet içindeki sıcak banyo
suyuna eklenir. Banyo süresi 20 dakikadır.
Banyo suyu seviyesi böbreklerin üstüne çıkmalıdır. Banyodan sonra
kurulanılmamalı ve bir bornoza sarınarak yatakta bir süre dinlenilmelidir.